De verwoestende kracht van JA MAAR

Over de verwoestende kracht van JA-Maar, hoe het meer kapot maakt dan je lief is.

En over de Zoete smaak van JA EN.
En hoe je daar komt.

Laatst las ik het boek “ De verfrissende smaak van zure appels’ weer eens door (auteur: Mathilde Maas-Kuper). Door mijn werk als verandermanager & trainer kom ik nog al eens in ‘organisaties in beweging’.

Of juist in stilstand, omdat ze in beweging willen komen.

Maar… dat dat om allerlei redenen maar niet van de grond komt.

Ze zeggen dus “JA, maar… en dan volgt er een lijst met hele bedrijfs-specifieke oorzaken voor het niet-bewegen.

‘Ja maar’ zo’n Granny Smith is toch altijd zuur?

Iedereen heeft het vast wel eens ervaren. De ‘ja, maar…’ als reactie op jouw idee voor verandering of verbetering. Het is vaak het begin van een negatieve spiraal die maakt dat mensen niet meer in actie komen. Deze taalkundige sloop-moordenaar herken je ook non-verbaal op veel plekken. Soms heeft Ja-Maar geen woorden nodig, en is de toon en de melodie van de zin al genoeg.

Je voelt deze sluipmoordenaar op verschillende manier aansluipen om kernelementen te gaan slopen. Zoals de sfeer, persoonlijke verantwoordelijkheid, betrokkenheid & eigenaarschap, beslissingsvaardigheid en pro-activiteit binnen je organisatie of Team. Om er maar eens een paar te noemen.

‘Ja, maar …’ even een voorbeeld in de praktijk

Stel je voor, door onderbezetting is er extra werkdruk op jouw afdeling. Je hebt ontdekt dat het teamoverleg (wat al 10 jaar op hetzelfde moment is) samenvalt met een duidelijke piek in de werkbelasting van de afdeling. Na elk overleg is er dus een fikse achterstand in de werkvoorraad waar je de hele dag tegenaan moet werken. Hierover hoor je binnen de afdeling ook vaak klachten; dit is de vermoeiendste dag van de week.

Je hebt een idee over een oplossing om de werkdruk te verlagen en bespreekt het met je team: ‘Zullen we het teamoverleg voortaan verplaatsen van 10.00 naar 9.00 uur? Dan zijn we om 10.00 uur goed bereikbaar, loopt onze werkvoorraad niet zo vol en hebben we niet de hele dag het gevoel dat we opgejaagd worden

Je collega’s reageren als volgt:

• ‘Ja, maar … om 9.00 uur is altijd lastig hoor, want dan zitten Astrid & Keisha met het wegbrengen van de kinderen, dus die redden dat absoluut niet. En daarnaast werkt John hier van 9.30 uur tot 18.00 uur.’
• ‘Ja maar… we hebben dat al eens eerder geprobeerd, dat werkte toen ook niet.
• ‘Ja, maar … wat een gedoe om dit weer te gaan verzetten! We doen dit al jaren om 10.00 uur, dat kunnen we toch prima zo houden. Kijk, er is altijd wel een moment dat je niet bereikbaar bent voor klanten, of dat nou om 10.00 of om 9.00 uur is. Dat maakt niks uit, terugbelverzoeken houd je altijd.’

Je collega’s zeggen ja en geven tegelijkertijd allerlei redenen aan waarom jouw oplossing niet zou gaan werken. In het begin doe je nog een poging om ze te overtuigen en je merkt dat het geen zin heeft. De ‘ja, maars…’ blijven komen. Je voelt je ontmoedigd en denkt: laat maar, ik zal nog eens een idee aandragen, dit heeft toch geen zin… Dat geklaag over de werkdruk moet ik maar voor lief nemen, ze willen er toch niets aan ‘doen’.

Het effect van de ‘ja, maar.. ‘

De ‘ja, maar … ‘ wordt vaak gebruikt om op een indirecte manier nee te zeggen. Ook wel door ons een uitgesteld NEE genoemd. Zinnen met ‘ja, maar…’ hebben een ontkennend en vooral een ontmoedigend effect. Wanneer iemand telkens ‘ja, maar …’ zegt, ervaar je dat diegene niet echt openstaat voor jouw inbreng. Je duwt de inbreng van de ander weg, hoppa.

Vaak resulteert dat in het proberen te overtuigen van de ander vanuit jouw perspectief en voilà, voordat je het door hebt, ga je zelf ook in de ‘ja, maar…’ stand. Op dat moment luister je allebei niet meer . Je hoort eigenlijk alleen jezelf nog. De oplossing, die lijkt mijlenver weg. Uhm, welke oplossing hadden we het ook alweer over?  De strijd tussen de wederzijdse Ja-Maar’s is gestart,. De strijd die niemand wil verliezen. En de sfeer, die wordt er ook niet beter op.

Want de verbinding is weg; de domino van Ja-Maars is gestart. En stop die maar eens.

Hoe voorkom je de ‘ja, maar…’ discussie?

In teams komen we dit interactiepatroon regelmatig tegen. Teamleden geven aan dat er ideeën genoeg zijn voor verbeteringen, maar het komt maar steeds niet van de grond. Ze weten niet hoe ze met elkaar tot één gezamenlijke oplossing kunnen komen. Hierdoor blijft veel creativiteit binnen teams onbenut.

Want creativiteit (innovatie start hier) is samen dingen opbouwen naar iets wat ervoor nog niet was; co-creatie kan bloeien in een JA-EN omgeving.

Hieronder volgen vast 3 eerste tips die jouw Team en jou kunnen helpen om de Ja-Maar Domino te stoppen:

Stap 1:

Luisteren en samenvatten (LS van LSD) – de betere ‘trip’ in communicatie

Neem jezelf voor om niet meteen inhoudelijk te reageren. Luister eerst eens echt naar wat de ander zegt, laat het tot je doordringen en vat het vervolgens samen. Focus je op de woorden van de ander. Door het samenvatten dwing je jezelf om aandachtig(-er) naar de ander te luisteren. Dit voorkomt dat je met je aandacht meteen naar jouw eigen bestaande standpunt gaat en vandaaruit al gaat bedenken hoe jij hierop gaat reageren. Want jouw eerdere standpunt was toch zeker al goed.

Stap 2:

Doorvragen (D van LSD) om te begrijpen, niet om begrepen te worden

Als je het idee van de ander (nog) niet begrijpt of er er de toegevoegde waarde (nog) niet van inziet, vraag dan lekker DOOR. Naar verduidelijking. Wat wil de ander met zijn idee bereiken of voorkomen? En wat is hierin belangrijk voor de ander? Je hoeft het inhoudelijk niet eens te zijn (‘we can agree to dissagree’) en je geeft op deze manier wel aandacht aan de inbreng en beweegreden van de ander. Dus die voelt zich niet afgewezen.

Stap 3:

Reageer eens bewuster met ‘Ja, en…’

Reageer inhoudelijk op de inbreng van de ander en begin met ‘Ja, en …’. Hierdoor ga je bedenken wat er wel  is en wat je ermee zou kunnen. Dit activeert het creatieve gedeelte in je brein en bevordert het denken in oplossingen, en niet in problemen. Wanneer je vanuit de ‘ja, maar..’ reageert, bedenk je vaak wat er zou moeten zijn en er juist niet is. Dit resulteert in doemdenken, een negatieve lading en ontmoedigt het positieve denken.

Terug naar het voorbeeld van de werkdruk afdeling.

Hoe buig je de Ja-maar’s om in Ja-en’s?

• ‘Ja, en… dan moeten we nog wel even goed naar de planning kijken, hoe we iedereen om 9.00 uur bij elkaar krijgen, omdat er ook een aantal collega’s kinderen moeten wegbrengen en vaak later beginnen en later vertrekken.’
• ‘Ja, en… dan kunnen we in ieder geval eens ervaren wat dit oplevert. Wie kan dat inzichtelijk maken?’
• Ja, en … we kunnen over een paar weken ook evalueren wat dit heeft opgeleverd en misschien komen we dan wel tot de conclusie dat we het nog beter op een ander tijdstip kunnen doen.
• Lees goed; het hoeft dus niet in één keer goed! Het mas enorm mislukken-je mag falen, elke proef kent geen slechte resultaten. Elke proef kent resultaten; en dat is beweging en daarmee altijd meer dan stilstand. Dus (FOMU) Fear Of Messing Up neemt af. En dat lucht op, daarvan kennen veel van mijn klanten het gevoel.

Ja, en … wat nu dan?

1. Neem zelf eens de proef op de som:
   Tel eens op een dag hoevaak je Ja,maar… zegt, denkt of voelt.
   En kijk wanneer en waar ze het sterkst aanwezig zijn.
2. Ga op dat moment of op die plek eens heel erg bewust op alle Maars een JA EN invullen. Waarbij je de beren EN de weg benoemt en laat zijn.
   Je zal verbaasd zijn wat er voor je verandert.
   En zeker ook in de interactie met anderen.
   Want JA-EN voelt veel beter dan JA-MAAR;
   JA-maar is isolerend en JA-EN is verbindend.

En dat willen we niet missen; dus laten we de FOMU gewoon omzetten in FOMO (Fear of Missing Out).

Meer informatie? JA! Neem contact op!

Team Workshop? JA! We komen eraan!

Neem contact met ons op voor meer informatie.

We denken graag met je mee voor een resultaatgericht programma dat direct toepasbaar is in de praktijk. 

•  Bel: 06-51410341 (Marian)
• info@zegeensja.nu

Boek " De verfrissende smaak van zure appels' (Mathilde Maas-Kuper) is echt een aanrader.

Hier te koop bij Bol.com.